In het verleden werden veel drainagesystemen, rioleringen en versnelde afvoeren aangelegd om het regenwater af te voeren. Maar dit was geen goede keuze: het hemelwater dat afgevoerd wordt, kan niet meer in de bodem dringen, waardoor de grondwatertafel daalt.

Bovendien nam de verharde oppervlakte in Vlaanderen toe. Hiervoor gaat er nog meer regenwater verloren voor de bodem.

Zo krijgen we nu in periodes van intensieve regenval meer overstromingen, en tijdens de droge periodes droge gronden.

De gemeenten, ook Temse hebben nood aan een duurzaam waterbeleid / droogteplan.

Onze gemeente kan de bevolking stimuleren om mee te werken:

• Mensen stimuleren om meer groen aan te planten. Struiken en bomen houden het water langer op. Nog altijd zien we grote tuinen die alleen bestaan uit gazon (omwille van het gemak in onderhoud).
• Het aanleggen van groendaken stimuleren. Tijdens hittegolven blijft het koeler onder een dak dat met levende planten bedekt is.
• Mensen aanzetten om het regenwater te bufferen, zodat het meer tijd en ruimte krijgt om in de bodem te her-infiltreren. Een eenvoudige methode is het werken met regentonnen. Beter nog is het steken van een ondergrondse regenput. Kan hiervoor een premie gegeven worden? In sommige gemeenten wordt steun gegeven voor aankopen van een gevel-regenwaterton = een ton die water uit de regenpijp aftapt.
• In de tuin kan een wadi aangelegd worden. Dit is een verlaagd gedeelte in de tuin dat tijdens een regenbui met regenwater van het dak gevuld wordt via een open gootje. De wadi vangt het water tijdelijk op waarna het langzaam in de bodem wegzakt Bij mooi weer staat de wadi droog.
• Mensen aanraden om opritten aan te leggen die niet 100% waterdicht zijn, maar die een infiltratiezone hebben.

De gemeente kan maatregelen treffen tegen verspilling bij bemalingen:

Op sommige bouwwerven zien we wekenlang, soms zelfs maandenlang, dat het grondwater wordt opgepompt door middel van tijdelijke bronbemalingen, en vervolgens zomaar in de riolering geloosd wordt. Dit heeft vele nadelen:

• Door de lozing van bemalingswater in de riolering komt te veel proper water toe in het waterzuiveringsstation waardoor de werking van de biologische zuivering verstoord wordt, met eventueel zelfs slibuitspoeling als gevolg.
• Anderzijds is het zomaar wegpompen van grondwater nefast voor onze omgeving. Grondwater is één van de voornaamste pijlers van het ecosysteem. Bronbemalingen verlagen de grondwaterspiegel waardoor je water onttrekt uit de wortelzone. Dat kan, zeker in tijden van droogte, drastische gevolgen hebben voor de vegetatie. Vijvers en plassen kunnen droog komen te staan, waardoor fauna en flora kan afsterven. Maar ook landbouwgronden ondervinden grote hinder van deze lagere grondwaterstanden.
• En tenslotte kan door de veranderingen in grondwaterniveau ook de grondstabiliteit van de omgeving beïnvloed worden, vaak met ongewenste verzakkingen tot gevolg.

Groen wil maximaal inzetten op retourbemaling, met andere woorden het water terug laten infiltreren in de omgeving van de onttrekkingszone.

Indien dit niet kan, moet er nagedacht worden over het ter beschikking stellen van het bemalingswater voor hergebruik. De gemeente kan het water opvangen, of nog beter, de aannemer verplichten het op te vangen.

Sommige gemeentes hebben dit al in hun reglementering opgenomen: “Op werven waar grondwater wordt opgepompt, is de aannemer tijdens het droogte-alarm verplicht om het opgepompte grondwater in vaten op te vangen (min.1000 liters) en gratis ter beschikking te stellen aan buurtbewoners, waar dit opgenomen is in de vergunning. Het gaat om werven waar de werken langer dan 14 dagen duren. Duizenden liters water kunnen zo nuttig gebruikt worden tijdens de droogte. De aannemer moet een vat met kraantje (en overloop) voorzien zodat buurtbewoners het water gratis kunnen aftappen. Dit grondwater is niet geschikt voor menselijke consumptie. Het kan gebruikt worden voor het begieten van planten. Gebruik van het water is op eigen risico. Als het praktisch haalbaar is, mogen buurtbewoners het water ook aftappen om hun regenwaterput te vullen.”

Het water kan ook op andere manieren aan de bevolking aangeboden worden: de gemeente kan  er lege regenwaterputten mee vullen aan een forfaitair bedrag van bvb 20 EUR. Het water kan aan land- of tuinbouwbedrijven worden aangeboden voor besproeiiing van hun planten.

De gemeente kan het opgevangen water ook lozen in de gemeentevijvers, bvb in Den Esch, het Scheldepark, de vijver in de Sompershoekwijk...

Antwoord van schepen Hugo Maes over de opvang/infiltratie van hemelwater:

De verharding is probleem, maar Temse is goed bezig om ze te verminderen, bijvoorbeeld bij de heraanleg van de Volksplaats, deEupenlaan en het G. Van Dammeplein, waar de bodem wordt vergroend.

Er is in Temse klei in de bodem, in de Eupenlaan werd een waterinfiltratietest gedaan, en de infiltratie was laag. 

De gemeente plaatst zowieso regenwaterputten bij de renovatie van haar gebouwen. De nieuwe groenloods heeft regenwaterputten van 20 000 liter voor de brandweer, het Natuurhuis 5000 liter en een wadi met capaciteit van 9000 liter. Het AC De Zaat heeft 3 putten, 20 000 liter voor het spoelen van de toiletten. Het vernieuwde Politiegebouw krijgt 10 000 liter. Er wordt gedacht aan andere gebouwen zoals de bibliotheek.

We kunnen in de toekomst ook waterbuffers onder de openbare weg steken, samenwerken met Aquafin.

Antwoord van schepen Hugo Maes over het probleem bemalingen:

De aannemers worden geacht de richtlijnen te kennen en toe te passen. Ze worden besproken voor aanvang van werken. Maar we stellen vast dat er nog veel water verdwijnt in riolering. Retourbemaling toepassen is hier verre van eenvoudig o.w.v. de kleigrond.

Het opgepompt water moet veilig zijn (bv Wetteren: daar werd een skatepark gebruikt voor het opvangen van water, nu is de beton ingevreten en onbruikbaar). Er is ook arsenicum (zwaar metaal) in het grondwater in Temse gemeten, op Boelwerf maar ook op de Velle. Dit water mag niet geloosd worden in open grachten.

Een probleem is dat bemalingen niet gekoppeld zijn aan een bouwvergunning.

De wetgeving zegt: indien opgepompt water niet voor eigen gebruik is (bv weggeven water aan boeren), dan moet er een klasse 2 aanvraag gebeuren, en dat kost geld. Oppompen voor eigen gebruik of lozen in de riool is het klasse 1, daarvoor volstaat een melding.

Water dat naar retourbemaling gaat, moet in principe altijd gekeurd worden. Water dat geloosd wordt als oppervlaktewater is aan minder strenge normen onderhevig. Een analyse kost 150 EUR per staal. In de praktijk wordt geen staal genomen als er geen vermoeden is van vervuiling, de gemeente kijkt naar de gegevens van OVAM: alleen als het een vervuilde regio betreft, wordt geanalyseerd.

Via Interwaas zal de gemeente een poging ondernemen om alle milieufunctionarissen en schepenen samen te krijgen. Nu zit niet iedereen op zelfde lijn => verschillende regelgevingen en verschillende maatregelen die verschillend worden toegepast.

Er is op de gemeente een vacature voor handhavingsambtenaar. Onze milieuambtenaar zelf vergunningen laten voorbereiden en dan gaan controleren is onmogelijk, te weinig mankracht.

Heeft polderbestuur een pompinstallatie om water op te pompen voor landbouwers? Hugo Maes heeft er geen weet van.

Antwoord van schepen Hugo Maes over hoe de bevolking stimuleren?

Heeft gemeente een actieplan? Nog niet concreet. Hugo Maes verwijst naar de website Blauwgroen Vlaanderen (https://blauwgroenvlaanderen.be). Klik op “inspiratie voor bewoners”, en daar staan 5 maatregelen die de mensen kunnen nemen.

In het najaar worden er met Aquafin initaitieven genomen.

Aanvullingen door schepen Wim Van Rossen

Vanuit Ruimtelijke Ordening wordt dit ter harte genomen. Bij renovatie in het centrum wordt er gekeken naar ontharding. Ook het stimuleren van wadi’s en groendaken zijn aandachtspunten, moderne architecten kijken ernaar. De aanleg van groendaken conflicteert soms met zonnepaneel-daken.